اهمال در ثبت ملی قلعه خشتی و معماری دستکند کوشک مغان سمنان ، کوشمغان چرا باید ثبت ملی گردد؟ - مجله تور مالزی

محله های مذکور از محلات بسیار کهن و قدیمی هستند و نام اصلی کوشمغان نیز کوشک مغان است که در زبان محاوره کوشمغان نامیده می گردد. در این محله قلعه کهنه و خرابی وجود دارد که سابقا خندق بود و از طریق تخته پل وارد قلعه می شدند. حالا که خندق پر شده و روی آن خانه ساخته اند و مداخل قلعه که بالا آمده است، مردم از زیر قلعه سوراخ هایی ایجاد نموده و داخل قلعه می روند. این قلعه تاریخی یکپارچه سنگ است. به غیر از موشمغان، قلعه ویران دیگری بین سمنان و کوشمغان وجود دارد که به خندق معروف است.

آثار اشکانی در قلعه کوشمغان

عکس های تاریخی قلعه کوشمغان سمنان که مرحوم جواد زائر در آرشیو اداره کل میراث فرهنگی سمنان نگاه داشته است، معین می نماید که این قلعه تاریخی معماری دستکند دارد. کارشناسان میراث فرهنگی نیز وجود معماری دستکند در قلعه کوشمغان را تایید نموده اند.

قلعه کوشمغان ابتدا تپه بود و سپس تبدیل به دستکند شد و برج و بارو برای این معماری دستکند ساخته شد و در نهایت قلعه

احداث شد. دستکندها هم کاربری نگاهداری دام پیدا کردند.

این قلعه تاریخی اما با وجود احتیاج به حفاظت از معماری دستکند آن هنوز ثبت ملی نشده است. قلعه کوشمغان که در چند متری چاله خندق محلات واقع شده است، چند سال پیش از طریق پژوهشکده باستان شناسی کشور کاوش شد و آثار دوره اشکانی در آن یافت شد.

برای حفاظت و بازسازی این قلعه چه باید کرد ؟

قلعه کوشمغان در نخستین اقدام احتیاجمند مستندنگاری از طریق گروهی از پژوهشگران و باستان شناسان است. این قلعه و محوطه مسکونی اطراف آن باید به سرعت مستندنگاری گردد و فضاهای دستکند آن شناسایی گردد. ثبت ملی و بازسازی این قلعه تاریخی ارزشمند سمنان که آثاری از دوره اشکانی را نمایان نموده است می تواند یک مقصد نو گردشگری ایجاد کند و با تکیه بر چاله خندق اشکانی آن و محله زیبای کوشمغان که از خانه باغ های تاریخی تشکیل شده، مجموعه ای تاریخی - فرهنگی و گردشگری را تشکیل دهد.

باید توجه داشت که طرح تفضیلی شهر سمنان هم اکنون در حال تدوین است و شهر سمنان طبق مصوبات می بایدت در منطقه ها تاریخی دارای طرح ویژه باشد. اما ظاهرا هیچ نشانی از بافت تاریخی کوشمغان و قلعه تاریخی آن در طرح تفصیلی سمنان وجود ندارد.

اگرچه مغول ها و حاکمان دوره قاجار شهر تاریخی دامغان را ویران کردند، سمنان تاریخی که وارث معماری ایلخانی، تیموری، افشاریه، زندیه، قاجار و معاصر است، هنوز دارای خانه های سنتی و بافت تاریخی برجای مانده از دوره های مختلف تاریخی است. شهرسازی سمنان الگوهایی از شهرسازی اصفهان دیگر شهرهای تاریخی ایران را در خود جای داده است و این در حالی است که در صورت تداوم بی توجهی به بافت تاریخی این شهر، بخشی از تاریخ معماری ایران فراموش می گردد.