11 دلیل گرفتگی بینی و چگونگی درمان آن - مجله تور مالزی

افزون بر خارش، عطسه و آبریزش چشم، یکی از علائم کلاسیک آلرژی ها که می توانند به واسطه مواردی مانند گرده گیاهان، گرد و غبار، کپک، و پوست حیوانات شکل بگیرند، گرفتگی بینی است. گرفتگی یا احتقان بینی شرایطی است که از التهاب رگ های خونی در قسمت سینوس ها و تورم بافت های بینی سرچشمه می گیرد.

برای بهبود گرفتگی بینی باید ابتدا دلیل بروز این شرایط را شناسایی کنید. در ادامه با بعضی از دلایل شایع گرفتگی بینی و روش های بهبود آن بیشتر آشنا می شویم.

آلرژی ها

افزون بر خارش، عطسه و آبریزش چشم، یکی از علائم کلاسیک آلرژی ها که می توانند به واسطه مواردی مانند گرده گیاهان، گرد و غبار، کپک، و پوست حیوانات شکل بگیرند، گرفتگی بینی است. ساده ترین راهبرد اجتناب از این موارد است.

اگر از ابتلای خود به آلرژی مطلع هستید، از محرک ها پرهیز نموده یا با پوشیدن ماسک و دوش دریافت پس از بازگشت به خانه، به ویژه در روز های خشک و بادی از خود محافظت کنید.

آنتی هیستامین های بدون نسخه نیز می توانند به برطرف گرفتگی بینی یاری نمایند. آن ها با مسدود کردن یک ماده شیمیایی به نام هسیتامین که توسط سیستم ایمنی آزاد می گردد و در واکنش های آلرژیک نقش دارد، عمل می نمایند.

شما می توانید شستشوی بینی را برای پاکسازی آلرژن ها (مواد آلرژی زا) مد نظر قرار دهید. شما می توانید از آب تصفیه شده، مقطر یا جوشیده یا از محلول یا اسپری های سالین بدون نسخه بهره ببرید. اگر این قبیل اقدامات در بهبود گرفتگی بینی موثر نبودند، تزریق آمپول های آلرژی را مد نظر قرار دهید.

سرماخوردگی و آنفلوآنزا

گرفتگی بینی یکی از علائم معین سرماخوردگی و آنفلوآنزا است که به واسطه ویروس ها شکل می گیرند. درمان ریشه کن نماینده ای برای این بیماری ها وجود ندارد و خودبخود پس از سپری شدن دوره بیماری بهبود می یابند. با این وجود، اگر به خوبی از خود مراقبت نکنید، احتمال ابتلا به یک عفونت ثانویه ناشی از باکتری هایی که در مخاط راکد رشد می نمایند، وجود دارد که می تواند حتی شرایط جدی تری را موجب گردد.

بعضی دارو های بدون نسخه سرماخوردگی و آنفلوآنزا حاوی مواد ضد احتقان هستند که به کاهش التهاب در رگ های خونی مسدود شده در بینی یاری می نمایند و آنتی هیستامین ها نیز می توانند به برطرف گرفتگی بینی یاری نمایند. شستشوی بینی نیز می تواند به پاکسازی ویروس ها و باکتری ها یاری کند.

از دیگر مواردی که می توانید برای مراقبت از خود انجام دهید می توان به نوشیدن آب فراوان، پرهیز از الکل، و استراحت کافی اشاره نمود. کمبود خواب می تواند اثر منفی بر سیستم ایمنی بدن داشته باشد. هنگامی که بیمار هستید، یکی از اولویت های اصلی شما خواب کافی است.

سینوزیت حاد

سینوس ها حفره هایی در جمجمه انسان هستند که به تخلیه مخاط از بدن یاری می نمایند. اگر سینوس ها عفونی یا ملتهب شوند، احتمال روبروه با گرفتگی و احساس پری در بینی وجود دارد.

باکتری ها، ویروس ها، و آلرژن ها می توانند موجب سینوزیت شوند. این شرایط می تواند حاد باشد، به این معنی که فقط چند روز تا چند هفته طول بکشد یا مزمن باشد که به سینوزیت برای 12 هفته یا بیشتر اشاره دارد.

اگر عفونت سینوسی ناشی از باکتری ها باشد، آنتی بیوتیک ها ممکن است مفید باشند، اما بهترین اقدامی که می توانید برای سینوزیت ناشی از ویروس انجام دهید، کنترل علائم است. بهتر است از مصرف آنتی هیستامین ها پرهیز کنید که موجب بروز خشکی می شوند و در عوض از ضد احتقان های بدون نسخه که به تخلیه سینوس ها یاری می نمایند، بهره ببرید.

توجه داشته باشید که ضد احتقان ها می توانند فشار خون را افزایش دهند، از این رو، اگر به پرفشاری خون مبتلا هستید پیش از مصرف آن ها با پزشک خود مشورت کنید. اسپری های بینی حاوی استروئید نیز ممکن است مفید باشند.

زمانی که گرفتگی و پری بینی ناشی از سینوزیت حاد کاهش یافت، مخاط اضافه را با یک محلول شستشو دهنده سالین تخلیه کنید.

سینوزیت مزمن

زمانی که سینوس های ملتهب یا عفونی بهتر نمی شوند، ممکن است به سینوزیت مزمن مبتلا شده باشید که به تورم سینوس ها برای بیش از سه ماه گفته می گردد.

اگر ضد احتقان ها، اسپری های بینی و روتین های مراقبت از خود مانند شستشوی بینی یاریی نمی نمایند، ممکن است احتیاجمند مراجعه به یک متخصص برای تجویز دارو یا حتی انجام عمل جراحی باشید. عمل جراحی سنتی سینوس شامل خارج کردن مقداری از استخوان و بافت برای باز شدن جهت ها و ایجاد فضای بیشتر برای تخلیه مخاط می گردد.

سینوپلاستی گزینه دیگر است. پزشک یک بالون را درون سینوس ها وارد نموده، آن را باد می نماید تا ناحیه کشیده گردد، سپس بالون را خارج می نماید.

انحراف تیغه بینی

گاهی اوقات گرفتگی بینی به دلیل یک مهاجم خارجی شکل نگرفته و از مسائل ساختاری درونی سرچشمه می گیرد. انحراف تیغه بینی شایع ترین دلیل است. این شرایط زمانی رخ می دهد که تقسیم نماینده غضروفی و استخوانی بین سوراخ های بینی از شکل طبیعی خود خارج شده باشد که به طور معمول در نتیجه یک آسیب دیدگی مانند شکستگی بینی این اتفاق رخ می دهد. یکی از نشانه های انحراف تیغه بینی توانایی تنفس فقط از یک سمت بینی است.

درمان به این که تنفس تا چه اندازه تحت تاثیر قرار گرفته است بستگی دارد. اگر همچنان می توانید نسبتا راحت تنفس کنید، دارو های آلرژی برای باز کردن جهت های تنفسی ممکن است یاری نمایند، اما افراد بسیاری احتیاجمند عمل جراحی برای افزایش دائمی پهنای جهت ها هستند. روش های ترمیم انحراف تیغه بینی به طور معمول سریع (30 تا 90 دقیقه)، موثر و نسبتا بدون درد هستند.

بارداری

گرفتگی بینی در دوران بارداری که به نام رینیت بارداری شناخته می گردد به واسطه جریان خون بیشتر به درون بافت نرم بینی رخ می دهد. در صورت ابتلا به این شرایط، ممکن است نه ماه مجبور به تحمل آن باشید.

رینیت بارداری زندگی فرد را در معرض خطر قرار نمی دهد، اما درمان آن با دارو ها می تواند خطرناک باشد. در عوض، بیشتر زنان شستشو با محلول سالین را مد نظر قرار می دهند. این اقدام ساده می تواند به تخلیه مخاط راکد به خارج از بینی یاری کند.

این به پیشگیری از یک عفونت باکتریایی ثانویه یاری نموده و همچنین فشاری که در ناحیه بینی احساس می کنید را کاهش می دهد. اگر انحراف تیغه بینی دارید، پیش از باردار شدن با پزشک خود درباره اصلاح این شرایط صحبت کنید، زیرا عمل جراحی در زمان بارداری از جمله گزینه های درمان محسوب نمی گردد.

آدنوئید های عظیم شده

آدنوئید های عظیم شده یک دلیل شایع گرفتگی بینی طی دوران کودکی است. آدنوئید ها در پشت گلو قرار دارند و به پیشگیری از عفونت در بچه ها زیر پنج سال یاری می نمایند. پس از پنج سالگی، آدنوئید ها کوچک شده و دیگر نقشی در مبارزه با میکروب ها ندارند.

گاهی اوقات، عفونت موجب تورم آدنوئید ها می گردد. این می تواند نه تنها موجب احساس گرفتگی بینی گردد، بلکه به گرفتگی گوش ها و خشکی و ترک خوردگی لب ها به واسطه تنفس به وسیله دهان منجر می گردد.

اسپری های بینی یا آنتی بیوتیک ها ممکن است به مدیریت علائم تا زمانی که آدنوئید ها به خودی خود کوچک شوند، یاری نمایند. در بعضی بچه ها ممکن است به خارج کردن آدنوئید ها احتیاج باشد، به ویژه اگر در خوابیدن با مشکل روبرو باشند.

پولیپ های بینی

پولیپ های بینی تکه های کوچکی از بافت هستند که در بینی رشد می نمایند. تحریک مداوم بینی ناشی از سینوزیت مزمن یا آلرژی ها می تواند موجب التهاب گردد که سپس موجب ایجاد پولیپ در پوشش داخلی بینی می گردد. پولیپ ها به طور معمول موجب درد یا خونریزی نمی شوند، اما ممکن است به اندازه عظیم شوند که سینوس ها و جهت های بینی را مسدود نموده و موجب گرفتگی بینی شوند.

همچنین، آن ها می توانند موجب اختلال در حس بویایی و چشایی شوند. ابتلا به فیبروز سیستیک یا آسم، فرد را هرچه بیشتر مستعد ابتلا به پولیپ های بینی می نماید.

برای بعضی افراد، استروئید های خوراکی یا بینی برای کوچک شدن پولیپ ها و پیشگیری از بازگشت آن ها کفایت می نمایند.

افراد دیگر احتیاجمد انجام عمل جراحی هستند. این در شرایطی است که احتمال بازگشت پولیپ ها وجود دارد و بعضی افراد ممکن است به بیش از یک عمل جراحی احتیاج داشته باشند. بعضی دیگر ممکن است برای سال ها مجبور به مصرف دارو باشند. در صورت بازگشت پولیپ های بینی، باید در پرهیز از محرک های پولیپ، مانند عفونت ها کوشا باشید.

جهت های باریک بینی

بعضی افراد با جهت های باریک بینی متولد می شوند. اگر یکی از آن ها هستید، ممکن است به طور دائم از گرفتگی بینی رنج ببرید. این شرایط به واسطه شاخک های بینی بیش از حد عظیم شکل می گیرد. این شاخک ها وظیفه مرطوب کردن هوای تنفسی پیش از ورود به ریه ها را بر عهده دارند.

اگر دارای جهت های باریک بینی باشید، ممکن است گاهی اوقات با سختی در تنفس روبرو شوید. افرادی با جهت های باریک بینی اگر به آرامی تنفس نمایند، مسئله ای نخواهند داشت، اما هنگام تنفس سریع جهت هوایی عملکرد مطلوب را ارائه ننموده و فرد در نهایت مجبور به تنفس به وسیله دهان می گردد.

عمل جراحی برای کاهش اندازه شاخک های بینی ممکن است ضروری باشد، اگرچه بعضی دارو های آلرژی و اسپری های استروئید نیز ممکن است، یاری نمایند.

محرک های شیمیایی

بعضی ترکیبات ممکن است بینی را تحریک نموده و به گرفتگی آن منجر شوند. عطرها، به ویژه در محصولات بدن یا مو که نزدیک به صورت استفاده می شوند، از مقصران اصلی هستند. عطر ها نه تنها می توانند موجب گرفتگی بینی شوند، بلکه می توانند حس بویایی را مختل نموده که می تواند احساس گرفتگی و پری بینی را هرچه بیشتر تقویت کند.

به دلیل این که بوی محصول را به خوبی احساس نمی کنید، ممکن است از مقدار بیشتری استفاده می کنید، سپس تمام این مواد شیمیایی حفره های بینی را تحریک می نمایند.

اگر فکر می کنید محصولاتی که استفاده می کنید از جمله شامپوها، صابون ها، شوینده ها و نرم نماینده های پارچه در گرفتگی و پری بینی شما نقش دارند، به دنبال گزینه های بدون عطر باشید.

استرس

استرس و دیگر احساسات قوی می توانند موجب تغییراتی در سطوح هورمون ها شوند که رگ های خونی در بینی را عظیم تر نموده، بینی را منقبض نموده و تنفس را سخت نمایند. این شرایط به نام رینیت وازوموتور یا رینوپاتی غیرآلرژیک شناخته می گردد. بهترین اقدام شناسایی منبع استرس و حذف یا یافتن روش هایی سالم برای مقابله با آن است که از آن جمله می توان به وقت گذراندن با حیوان خانگی، انجام ورزش یا مدیتیشن اشاره نمود.

موارد دیگری از جمله هوای خشک، آلودگی هوا، و غذا های تند نیز می توانند موجب رینوپاتی غیرآلرژیک شوند. با پزشک خود برای یافتن محرک و بهترین گزینه درمان صحبت کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

روش های درمان برای بهبود گرفتگی بینی متنوع هستند و بیشتر پزشکان ابتدا روش هایی کمتر تهاجمی را انتخاب می نمایند.

این به معنای آن است که پزشکان به طور معمول محلول های سالین یا اسپری های استروئید بینی را تجویز می نمایند. همچنین، شما می توانید آنتی هیستامین های بدون نسخه را امتحان نموده و برای چهار هفته این فرایند را ادامه دهید.

اگر گرفتگی بینی پایدار است یا با مخاط غلیظ و تغییر رنگ داده، احساس ناخوشی، تب، دندان درد، یا سردرد شدید همراهی می گردد باید برای آنالیز دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.