کتاب بنیادهای فهم تاریخ معماری درس نامه ای میان رشته ای است - مجله تور مالزی

نویسنده کتاب در بخشی از مقدمه توضیح داده است: تاریخ معماری تباری دراز دارد؛ زیرا نخستین سخن انسان ها درباره مکان مصنوع، هرقدر ساده و اندک و نانوشته، به نحوی تاریخ معماری شمرده می گردد. اما تاریخ معماری، به معنای خاص، یعنی سخنی مفصل و تعمدی و کمابیش سامان یافته، در حدود چهار سده پیش در زمره تاریخ هنر پدید آمد. تاریخ معماری به منزله حوزه معرفتیِ مستقل از تاریخ هنر بیش از یک سده سابقه ندارد. تاریخ معماری محصول شوق انسان ها برای شناخت خود و دنیا از یک سو و بحران در معماری به ویژه بر اثر گسست از تجربه های هزاران ساله انسان در دوران مدرن است.

وی یکی از مسائل اساسی در امر پژوهش را این گونه توضیح می دهد: پژوهش ها در تاریخ معماری ایران گرفتار چند مشکل اساسی است؛ مسائلی که به رفتار سوپرمارکتی با نظریه های نو، یا رفتار ایدئولوژیک با منابع فرهنگی منحصر نیست. یکی از این مسائل این است که دانشجو و پژوهشگر نوپا، نمی داند چرا باید به تاریخ معماری بپردازد، از تاریخ معماری چه بپرسد، چه مقدمات و لازمه هایی دارد و چگونه می تواند پژوهش تاریخی خود را با نظام معرفت تاریخ معماری پیوند بدهد.

قیومی که علاوه بر عضویت در گروه معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر، دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، گروه مستندنگاری و مطالعات معماری ایران، دانشگاه شهید بهشتی نیز هست درباره شیوه کار در کتاب این گونه گفته است: شیوه کارمان در این کتاب این است که سخن را از پرسش های ساده درباره موضوعات آشنا آغاز می کنیم و رفته رفته به لایه های پیچیده آن می رسیم. گاهی پرسش ها را از حوزه هایی آغاز می کنیم که ساده تر از معماری است. سپس با نشان دادن شباهت و تفاوت آنها با معماری، پرسش ها را به معماری منتقل می کنیم. به این جهت، ضروری است خواننده در هر موضوع و هر مثال با ما همراه گردد؛ به این نحو که در هر جا که پرسشی مطرح می گردد، پیش از مطالعه پاسخ ها، به آن پرسش فکر کند و خود به آن پاسخ بدهد و پاسخ را بسنجد.

وی که در طی سال های فعالیت خود دارای تألیفات، ترجمه ها و مقالات بسیاری است با توجه به توضیحاتی که پیشتر به آن اشاره شد، به هدف اصلی نگارش کتاب می پردازد و خاطر نشان می نماید: این کتاب با هدف آشنایی دانشجویان و پژوهشگران با لازمه های اصلی فهم تاریخ معماری و بایسته های فهم معماری نگاشته شده. به گونه ای که، به جای سرگشته کردن خواننده در میان انبوهی از نام ها و نظریه ها، سررشته هایی به دست او داده گردد تا خود پیش برود و بتواند درباره معماری و تاریخ آن فکر کند، بپرسد و تحقیق کند. هدف این است که با مفاهیم و موضوعاتی آشنا گردد که بتواند با تکیه برآنها درباره معماری و تاریخ آن بیندیشد.

مهرداد قیومی درباره فصل های این کتاب توضیح داده است: مطالب فصول، به ویژه فصل اول، به نظر ناپیوسته و نامربوط می آید؛ اما همین که خواننده به اواسط کتاب برسد، پیوستگی آن ها را درخواهد یافت و امیدوارم در آن زمان، شوق او برای مطالعه بقیه کتاب بیشتر گردد. در این جا، به عمد، از بیان سیر مطالب و محتوای فصول خودداری می کنم. خواننده می تواند با مراجعه به لیست کتاب، تصوری از کلیت آن به دست آورد. بعلاوه می تواند با مطالعه خلاصه هر بند، که در حاشیه صفحات کتاب نوشته شده است، مجملی از محتوای هر فصل دریابد. در مؤخره کتاب هم کوشیده ام سیر مطالب کتاب را به اجمال توضیح بدهم. بعضی از اطلاعات کمکی را هم در قاب هایی با عنوان پنجره در بعضی از صفحات آورده ام. امیدوارم این کتاب بتواند به پایدار شدن بینادهای فهم تاریخ معماری در این اندک کمکی بکند.

کتاب بنیادهای فهم تاریخ معماری، علاوه بر لیست منابع و مأخذ دارای نمایه اَعلام و مفاهیم و اصطلاحات است که در 419 صفحه به رشته تحریر درآمده است.

علاقه مندان برای تهیه این کتاب می توانند به فروشگاه مرکزی انتشارات متن به نشانی خیابان ولیعصر، پایین تر از چهارراه طالقانی، شماره 1550 یا وبگاه مؤسسه متن https://matnpub.ir مراجعه کنند.